/**/

       جاذبه های طبیعی و زیست محیطی اورامان                         کوهها       

ناحیه اورامان ناحیه ای کوهستانی و پر برف و باران است.کوههای این منطقه عموما

جهت شرقی - غربی داشته وبه موازت هم قرار گرفته اند.برخی کوههای منفرد نیز در

حد فاصل آن ها قرار گرفته اند

شاهو

کوه شاهو بخشی از رشته کوهای زاگرس بوده و مهمترین و معروفترین کوه اورامان می باشد

در استان کرمانشاه و کردستان واقع است

ارتفاع متوسط ان از سطح دریا ۳۴۰۰متر می باشد.

از شمال شرقی روانسر شروع شده و در کناره رودخانه سیروان در نزدیکی روستای داریان

امتداد دارد.طول عرض شاهوبه ترتیب ۷۵و۱۵ کیلومتر می باشد

قلل معروف شاهو-      ساناو(مشرف به روستای قوری قلعه )

الیسور (مشرف به روستای قشلاق -منصور آقایی )

حوی خوانی(مشرف به روستای شمشیر )

هواره برزه (مشرف به روستای دیوزناو و جولانده )

زاولی (مشرف به شهر پاوه )

و نور ( مشرف به روستای داریان )

مراتع و چراگاههای شاهو

پیاز دول و میشیاوگاول

کوه دالانی

این کوه در منتهی الیه شمال غربی اورامان قرارگرفته و شهر نودشه و نوسود در دامنه ان قرار گرفته اند

مرز بین عراق و ایران  /بخش بزرگ ان در کردستان عراق

ارتفاع ۳۳۰۰متر وبر فراز ان می توان (دشت شهر زوز و حلبچه ) و مریوان و دریاچه زریبار) را مشاهده نمود

گردنه های معروف

شمشی -مل اندو -کله برودالا- تته

قلل معروف  /سراجگاه -کله تنگه - سلوکاو-هون

چشمه های معروف بل *زلم *

ییلاقات با صفا|کراویه دول-دره ویان -گولی - بنن - گناو - هیهات - آوی سر - و همچنین آبشارهای فصلی که در این کوه واقع است سلور و وزنه گوره حوض دالانی اشارو کرد روستای هجیج هم از جازبه های گردشگری  ای کوه می باشد

 

کوه آتشگاه

این کوه در غرب و جنوب غربی پاوه واقع است . و ب ر  دامنه جنوبی آن شهر باینگان

واقع است.آتشگاه در وسط دو کوه ماکوان وشاهو قرار دارد.

این آتشگده به تاریخ قبل از ورود اسلام بزمی گردد.

ارتفاع ۲۷۰۰متر

ییلاقات با صفا:  کرند-  سردانی -  ویراش- گرده- وه ز ه پوچ-  هیلاو-  رزله- - بیار -

قلل معروف : 

قله آتشگاه - کله قندی - بروژ - گزن - شولان -جنگل معروف وشکه ناو  و چشمه هیرتا بر دامنه غربی آن قرار دارد

چشمه های هانه کوان -شلماو - نمراو - بر دامنه شمالی  و جنوبی ان قرار دارند .

بخش زیادی از آب شاخه های پاوه رود و مرخیل رود رودخانه سیروان از دامنه های آتشگاه تامین می شود

کوه ماکوان

ارتفاع :۲۷۰۰متربر روی شهر باینگان قرار گرفته

در حد فاصل بین ماکوان و کله خانی درهای عمیق قرار دارد که رودخانه لیله در آن جریان دارد

در ضلع شرقی گردنه مله دشتی و در ضلع فربی گردنه رمه رود کوه ملکوان را به ترتیب از دو کوه کم ارتفاع تری به نام های    گرمه زناو  و کویله جدا نموده

روستای بزرگ مرزان بر دامنه جنوبی ماکوان ودر کناره رودخانه لیله قرار دارد.

ییلافات با صفا :

شوی سر -هره گال - زمگه

چشمه های سپیاو تا حوالی اردیبهشت ابدهی دارد

چشمه ای سرده هانان و دووه و کنه نیز از دامنه های ماکوان جاری می شوند

بر فراز کوه ماکوان کوه های دالاهو .بمو و با لان بو   دیده می شود.

کوه کله خانی

این کوه به موازات کوه ماکوان و دالاهو  بوده و جهت فرار گیر آن شرقی غربی می باشد

ارتفاع ۲۵۰۰تا ۲۶۰۰متر بوده

از غرب شهر جوانرود شروع شده و تا کرانه سروان سیروان در کانی سالار ادامه دارد

آب رئدخانه ای لیله و زمکان از چشمه های این کوه تامین می شود

قلل معروف

کلیه مار- سوله و قمه چرگ و تاران و ماراش و بیزل

چشمهای معروف

ریزه - آبشار سوله (بر فراز روستای زیران )

ییلاقتات  معروف  :هشانه -هرده -گساو -کسلی

کوسالان

در بخش شملی اورامان ودر محاذات شاهو و دالانی است

ارتفاع ۳۳۰۰

این سه کوه  مثلثی را تشکیل می دهند که کوسالان ضلع شمالی -شاهو ضلع جنوبی - دالانی ضلع جنوب غربی ان را می سازند

دامنه های شرقی و شمالی کوسالان رو به شهر سرواباد و دامنه های جنوبی و غربی آن روبه کوه شاهو دارند

عروس کو ههای اورامان لقب کوسالان است 

قلل معروف :بموله برزه - میر لالو-قلعه گاواران-ساکاو- عودالان-سروسکوی - پیررستم

ییلاقات معروف )-هه یشور- ژونی - سردشت - بوکومارانی-سپونه-سرنهال- هانه لار-خویسمله-کاوه سور-کاو-هره را-پشت کمر-گچانی-پیررستم و  وزلی

کوههای دیگر اورامان -

کوه شاه نشین(۲۸۰۰-)کره مریم (۲۷۰۰-) عبدالانکوه عاشقان ۲۶۰۰-کره میانه - بالان بو - شنروی - شرام-دالاهو(۲۹۰۰)بمو- شاخ شمیران-و...

چشمه های اورامان

چشمه روانسر-چشمه زلم-تلوکسان- شیخ عمر- هانه کوان- ریزه- قولانی-هولی-داریان-شارا- چاوگ-دوریسان- ویله-هلانی- سررود- شمشی - میراو- برنو- سرچه مه - هانه کول - بل چمه - مر- آوی سر- تویله-نمراو -شلماو- کرند-هیرتا- سرده هانان- زردویی-سپی آو-بله سن - دووه-تورگه میان - بورول-پونه-چم الیاس-کرکس-هشانه-هرده-هسیر-کلور

آبشارها

آبشارهای بل چمه- وزنه گوره- سلور-درگماله-شرکان- دشه- دری بر- سوله- لولم-

جنگل ها

بوزه-مرخیل-پلنگانه-تپه ول-جنگل های دامنه شمال غربی شاهو از داریان شروع شده وار روستا های روار و زوم تا پالنگان ادامه دارد-جنگل های شمال کوسالان -بیزل-دولی دره-شفیله-و...

غارها

قوری قلا-کاوات-مراوی-مرگه با-

رودخانه ها

سیروان-لیله-زمکان-

البته اورامان صاحب دره ها و جاذبه های گردشگری دیگریست که در آینده به جاذبه های تاریخی و معماری اشاره خواهم کرد

منبع :نگاهی به جاذبه های گردشگری اورامان (نویسنده:دکتربرهان الدین ولدبیگی )