نوروز انتخاب برتر

جمله از دو قسمت تشکیل می شود :

الف) نهاد :

کلمه یا گروهی از کلمه هاست که درباره ی آن خبر می دهیم ؛ یعنی «صاحب خبر» است.

ب) گزاره :

خبری است که درباه ی نهاد داده می شود.

مثال :

مؤمن (نهاد) ، برای رهایی از گناه و نافرمانی ، بیش تر از گنجشک در قفس ، تلاش می کند.(گزاره)

نکته ها :

1 ـ گاهی نهاد ، بیش از یک کلمه است که اصطلاحا به آن ، گروه نهادی می گویند ؛ مانند :

خدمات ذوقی و هنری (گروه نهادی) ، نشان دهنده ی احساسات پاک و خالصانه ی ایرانیان است. (گزاره)

2 ـ گاهی برای دو یا سه جمله ، یک نهاد می آید ؛ یعنی نهاد در جمله ی اول می آید و برای جمله ی دوم و سوم حذف می شود ؛ مانند :

علی(نهاد) به مدرسه آمد(گزاره) و کتاب هایش را برداشت (گزاره) و به سرعت بر گشت.(گزاره)

3 ـ برای پیدا کردن نهاد ، به اول فعل ، «چه چیزی ؟» یا «چه کسی ؟»1 اضافه می کنیم و نهاد را به دست می آوریم ؛ مانند:

- انقلاب اسلامی ، پرتو امیدی را در دل مردم تاباند.

چه چیزی تاباند؟ انقلاب اسلامی نهاد

- شهید جهان آرا ، یک حرکت امام حسینی انجام داد.

چه کسی انجام داد؟ شهید جهان آرا نهاد

1 . : اشتباه نکنید!«چه چیزی را ؟» و «چه کسی را ؟» برای پیدا کردن مفعول است و «چه چیزی ؟» و «چه کسی ؟» برای پیدا کردن نهاد.

4 ـ گزاره از اجزایی تشکیل می شود که «فعل» جزء اصلی آن است ؛ مانند :

تنهایی بهتر از هم نشین بد است.

نهاد فعل

* :فعل که مهم ترین جزء جمله است در نثر های عادی در پایان جمله می آید ، اما در شعرها یا نثر های تاریخی ، جای مشخص ندارد ، مانند:

چو عضوی به درد (آورد) روزگار

مادر حسنک زنی (بود) سخت جگرآور

شکل قرار گرقتن نهاد و گزاره در جمله

1 ـ نهاد + گزاره : بنی آدم اعضای یک پیکرند.

2 ـ گزاره + نهاد : آرام جان من بود شعر روان سعدی.

3 ـ گزاره + نهاد + گزاره : جدا شد یکی چشمه از کوهسار.

* : در حالت سوم ، نهاد در وسط گزاره قرار می گیرد.