نوروز انتخاب برتر

آموزش پيش دبستاني

سياستهاي آموزشي

از اوائل دهه 1990 مرحله آموزش پيش دبستاني در كانون توجهات مسئولان مصر قرار گرفت.

 در اين رابطه سند موسوم به (مبارك و آموزش)كه به سال 1992 منتشر شد، نقطه عطف بسيار مهمي محسوب مي‌گردد. اين سند بر اهميت و ضرورت تعيين برخي از كلاسها در مدارس جديد بعنوان كلاسهاي آموزش پيش دبستاني تأكيد دارد. اين مرحله از آموزش در واقع مهمترين و كارسازترين مرحله زندگي كودك به شمارمي‌رود. آنچه كه در اين رابطه از ضرورت و اهميت خاصي برخوردار است اين است كه اين مرحله مهم و حساس بايد تحت نظارت و حمايت دولت قرار گيرد،چراکه دوره4تا 6 سال در زندگي يك كودك از لحاظ شكل گيري شخصيت و آفرينش توانائيها و خلاقيتهاي آينده وي،  بسيار مهم بوده و به مثابه سنگ بناي زندگي او مي‌باشد.حضور در مراكز پيش  دبستاني و گذراندن اين دوره، قويترين عامل و شاخص موفقيت کودکان در ديگر مراحل آموزشي است.اهميت اين دوره آموزشي در ساختار نظام آموزشي کشور مصر تا بدان حد است که از دوره زماني بين سالهاي1989 تا 1999تحت عنوان دهه مراقبت و حمايت از كودكان مصري ياد مي گردد.گفتني است که طي اين دوره، پرداختن به موضوعاتي به شرح ذيل مورد تاکيد قرار گرفت:

1- اعطاي اولويت خاص به اجراي پروژه‌هاي آموزشي دوران كودكي

2- اعمال تلاشهاي مستمر و پيگير در جهت كاهش نرخ مرگ و ميركودكان به طور اعم و كاهش نرخ مرگ و مير نوزادان به طور اخص و همچنين كاهش نرخ مرگ و مير مادران

3- انجام فعاليتهاي مستمر در جهت حفظ و تأمين زندگي مطلوب كودكان در سايه تحقق اهداف تعيين شده تا سال 2003

4- افزايش آگاهي جامعه در ارتباط با اهميت بكارگيري فنون پيشرفته در زمينه‌هاي مربوط به مراقبت از كودكان و خدمات بهداشتي تا رسيدن به يك زندگي بهتر براي تمامي كودكان

5- فراهم سازي آموزش پايه براي کليه كودكان مصري و تضمين كاهش نرخ بيسوادي

6- مشارکت متعادلانه کليه كودكان در فعاليتهاي فرهنگي- اجتماعي

7- فراهم سازي امکان دسترسي همگاني کودکان به فعاليتهاي ورزشي در رشته‌هاي مناسب و تشويق به سرگرميهاي مختلف در جهت تقويت خلاقيت کودکان

8- ارائه خدمات مراقبتي ويژه اجتماعي، بهداشتي و روان شناختي به كودكان استثنائي

طي سال1993،كنگره ملي توسعه آموزش پيش دبستاني بر اهميت گذراندن اين مرحله از تحصيل براي کليه کودکان مصري تاکيد نمود. از جمله پيشنهادات ارائه شده در اين كنگره مي توان به الحاق دوره دو ساله پيش دبستاني به بخش مكمل آموزش پايه (اجباري) اشاره نمود. مشروط براينكه در صورت نبود امكانات كافي، طول دوره به1 سال كاهش يافته و کودکان مناطق شهري و روستايي در گذراندن اين دوره با مشكلي مواجه نگردند.

ساختار آموزشي

آموزش پيش دبستاني مربوط به كودكان رده هاي سني 4 تا 6 سال است كه قبل از ورود به دوره پايه آن را تجربه مي‌كنند. دوره آموزشي فوق در جهت رشد و توسعه همه جانبه و كامل كودكان مصري، ضمن توجه به تفاوتهاي فردي آنان در نظر گرفته شده است. هدف اصلي اين دوره آموزشي آماده سازي كودكان براي پذيرش  آشنائي با فعاليت منظم تحصيلي در دوره آموزش پايه است.به عبارت ديگر مي توان گفت که دوره پيش دبستاني در کشور مصر، مقدمه و لازمه ورود به مقطع آموزش پايه است.

اهداف آموزشي

از جمله مهمترين اهداف آموزش پيش دبستاني در کشور مصر مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- رشد و توسعه همه جانبه و كامل كودكان در کليه زمينه‌هاي رواني، جسمي، حركتي، عاطفي، اجتماعي و مذهبي.

2- رشد و نمو صحيح اجتماعي و رواني و جسمي در قالب ارزشها، اهداف و اصول حاكم بر اجتماع

3- رفع نيازها و ضرورتهاي رشد در اين سنين

4- فراهم سازي زمينه مناسب براي ورود كودكان به مدارس رسمي در مقطع آموزش پايه

جهت رفع اين نيازها و دستيابي به اهداف تعيين شده، وزارت آموزش و پرورش مصر اقدامات لازم را به منظور بهره مندي كودكان خردسال از آموزش مناسب به عمل آورده است که از جمله مهمترين اين اقدامات مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- اجراي طرح مدرسه سازي

طرح مدرسه سازي در واقع در جهت فراهم سازي كلاسهاي موردنياز دوره پيش دبستاني به عنوان دوره مكمل آموزش پايه به اجراء درآمده است.

2- افزايش نرخ مدارس استثنائي در جهت رفع نيازهاي ويژه كودكان استثنائي

3- تضمين رشد كيفي آموزش كودكان

هدف اصلي سياست فوق،برخورداري  برنامه‌ها و مطالب آموزشي ارائه شده به كودكان از رشد و بهبود روزافزون و مستمر است. پذيرش و انتخاب معلمان و ارائه خدمات آموزشي پيش از خدمت و ضمن خدمت حاصل بهره گيري از فنون پيشرفته و بسيار عالي آموزشي منتج از سياست فوق مي باشد. مربيان زن مراکز پيش دبستاني به منظور آشنائي و آگاهي با پيشرفت‌هاي حاصله درحوزه‌هاي تخصصي خود، به خارج اعزام مي‌شوند.فعاليت‌ها و جشن‌هاي مختلفي در جهت برانگيختن ميل و اشتياق كودكان به حضور در مراکز آموزش پيش دبستاني و توسعه توانائيهاي آنان صورت مي‌گيرد. رشد توانائيهاي كودكان در زمينه خلاقيت‌هاي مختلف آنان در رأس اولويت‌هاي سياست مذکور قرار دارد.

4- فراهم سازي زمينه مراقبت از كودكان معلول( کودکان مواجه با ناتوانيهاي جسمي و ذهني)

وزارت آموزش مصر درصدد فراهم سازي زمينه‌هاي مناسب مراقبت از كودكان معلول به بهترين و جامع ترين شكل ممكن از طريق مشاركت فعال كودكان ناشنوا و عقب مانده ذهني در مدارس رسمي به منظور انجام فعاليتهاي مختلف ، افزايش تعداد مدارس و كلاسهاي ارائه دهنده خدمات آموزش استثنائي مي‌پردازند بدون قائل شدن كمترين تبعيض براساس جنسيت، مي باشد

 5- توجه به فعاليتهاي آموزشي و رشد فرهنگي كودكان

  هدف عمده و اصلي سياست فوق، كشف و شناسائي كودكان تيزهوش و تشويق و ترغيب آنان به فراگيري و دلبستگي به محيط مدرسه و پرورش شخصيت آنان و آموزاندن منش‌هاي پسنديده و نگرشها و ارزشهاي صحيح به آنان است.

6- توجه به سلامت و بهداشت كودكان

وزارت آموزش و پرورش مصر، از طريق سيستم جامع اعطاي بيمه تحصيلي و براساس برنامه ريزي‌هاي علمي مناسب، اسباب و شرايط مناسب مراقبت از سلامت كودكان را تأمين مي‌نمايد. از جمله مهمترين خدمات بهداشتي فوق مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- بررسي و معاينه همه جانبه پزشكي كودكان طي  سنين مدرسه

2- واكسيناسيون تمامي كودكان براي ايجاد ايمني در برابر بيمارهاي مختلف

3- انجام معاينات دوره‌اي بر روي تمامي دانش آموزان

4- اشاعه و گسترش آگاهيهاي بهداشتي در ميان كودكان

5- افزايش آگاهيهاي كودكان در ارتباط با بهداشت فردي، پرهيز از عادات بد و تبعيت از عادات صحيح بهداشتي

6- برقراري رابطه ميان كودكان و محيط زيست

وزارت آموزش و پرورش مصر علاقه و اهتمام فراواني در جهت تبيين اهميت محيط زيست بر زندگي كودكان داشته و با سعي فراوان مي‌كوشد تا ميان كودكان و محيط زيست آنان، رابطه هدفمند و مفيدي برقرار گردد. در اين خصوص تأكيد غالبا بر فنون و راهبردهايي بوده كه سبب تقويت و تعميق حس احترام كودكان نسبت به محيط زيست و افزايش تمايل آنان در لذت بردن از طبيعت و فعاليت درجهت حمايت و نگهداري از آن مي گردد.ازاين روي، وزارت آموزش و پرورش مصر درجهت بيان ديدگاههاي مختلف كودكان نسبت به محيط زيست و طبيعت،به تدارک و برگزاري مسابقات مختلف و سازمان يافته‌اي مبادرت مي نمايد تا از اين طريق كودكان در قالب نقاشي‌هاي خود به بيان احساسات خود نسبت به طبيعت و محيط زيست بپردازند.علاوه بر اين، دوره‌هاي آموزشي مناسبي، در رابطه با آموزش مفاهيم محيط زيست براي مشاورين زن در مراكز آموزش پيش دبستاني طراحي گرديده است.

7- گسترش فضاهاي آموزشي و افزايش كلاسهاي پيش دبستاني

8- استخدام بهترين و باصلاحيت ترين افراد بعنوان مشاور وناظر ارشد و اعضاء كادر اداري در مقاطع آموزش پيش دبستاني

9- تبديل و استحاله كتب آموزشي پيش دبستاني به كارتهاي آموزشي

10- تأكيد بر انجام بازيهاي هدفمند با هدف توجيه رفتار صحيح و افزايش صبر و مقاومت و حس خيرخواهي و نوعدوستي کودکان

11- فراهم سازي كتب راهنما براي مشاورين و ناظرين ارشد زن در مدارس پيش دبستاني

12- برگزاري دوره‌هاي ويژه و تخصصي آموزشي براي آموزش در دوره‌هاي پيش دبستاني با بهره گيري از فن آوريهاي نوين

نهادهاي مرکزي

از جمله مهمترين نهادهاي مرکزي آموزش پيش دبستاني ميتوان به شوراي ملي كودكان و مادران اشاره نمود.شوراي ملي كودكان و مادران به سال 1988 با همكاري وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، ارتباطات و امور اجتماعي تشكيل شد. افرادي از وزارتخانه‌هاي مذكور، اعضاي اين شورا را تشكيل مي‌دهند. گفتني است که كميته مشورتي شوراي مذكور تحت سرپرستي همسر مبارك(مقام رياست جمهوري مصر) قرار دارد.اين شورا با اقتدار سياسي بالا از توان و اختيار لازم  به منظور تعيين سياستهاي كلي حوزه كودكان و مادران برخوردارمي‌باشد. شوراي مذكور همچنين مسئول تدوين طرحهاي جامع ملي در زمينه حمايت از كودكان و مادران مصري محسوب مي‌گردد.شوراي ملي كودكان و مادران درگردآوري داده‌ها و آمارها و انجام مطالعات و ارزيابي شاخص‌هاي حاصله از اين مطالعات، از نقش كاملا" موثري برخوردار است.اين شورا  ارائه دهنده  برنامه‌هاي فرهنگي، آموزشي و اطلاعاتي مي‌باشد. تعيين و سازماندهي دوره‌هاي آموزشي براي آندسته از افرادي كه با كودكان سروكار دارند نيز از جمله ديگر مسووليتهاي اين شورامحسوب مي گردد. شوراي فوق همچنين، از تجارب و مطالعات مراكز و موسسات تخصصي و دانشگاهي به ويزه از تحقيقات دانشگاه Ain Chams نهايت بهره را مي‌برد. شوراي مذكور مشوق تمامي تحقيقات و مطالعات مربوط به كودكان به ويزه گروههاي محروم همچون كودكان كارگرمي‌باشد. شوراي فوق درصدد انجام و اتمام پروژه‌اي به منظور ارائه خدمات به كودكان كارگري است كه در كناركار به تحصيل نيز مي‌پردازند. شوراي مذکور همچنين براي اينگونه كاركنان خدمات بهداشتي و درماني و اطلاع رساني نيز فراهم مي‌نمايد. در حال حاضر شوراي مذكور به دنبال تهيه دستورالعمل آموزشي جامع براي کارشناسان امور اجتماعي، روان شناسي و آموزشي در جهت تأمين اهداف توسعه و رشد جامعه كودكان مي‌باشد.از جمله ديگر مسووليتهاي خطير شوراي فوق مي توان به اجراي طرح توسعه همه جانبه مراقبت‌هاي بهداشتي كودكان روستائي اشاره نمود.فراهم سازي امكانات و تسهيلات بهداشتي براي كودكان روستائي در جهت رشد و شكوفائي همه جانبه آنان از اهميت و ضرورت فوق العاده‌اي برخوردار است. بسياري از شاخص‌هاي به دست آمده از كمبود خدمات و نبود مراقبت‌هاي لازم بهداشتي در ميان كودكان روستائي حكايت دارد. با توجه به وجود اين گونه مشكلات، شوراي ملي كودكان و مادران درصدد اجراء پروژه توسعه همه جانبه روستاها و رشد جامع كودكان روستائي است.در اين راستا خدمت فراواني درحوزه‌هاي بهداشتي، اجتماعي و فرهنگي به كودكان روستائي ارائه نموده است.

توسعه آموزشي

ازجمله مهمترين اقدامات به عمل آمده در جهت توسعه هر چه بيشتر دوره آموزش پيش دبستاني در کشور مصر مي توان به تاسيس كميته عالي توسعه آموزش پيش دبستاني طي سال 1996، اشاره نمود.كميته مذكور عهده دار مسئوليت ارائه مطالعات، تحقيقات و ديدگاههاي مربوط به سياستهاي آموزشي مراکز آموزش پيش دبستاني مي‌باشد. از جمله مهمترين عملكردهاي اصلي كميته  فوق مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تأسيس نهاد مديريتي آموزش پيش دبستاني به طور اعم و مطالعه و بررسي پتانسيل‌ها و شرايط لازم جهت رشد و شكوفائي كودكان به طوراخص

2- تعيين نوع خدمات آموزشي مطابق با نيازهاي كودكان

3- ارائه طرحهاي آموزشي در تمامي سطوح و زمينه‌ها

4- سازماندهي كنفرانسها، كارگاهها و هدايت تحقيقات مختلف در حوزه آموزش پيش دبستاني

5- اتخاذ بهترين راهکار جهت گسترانيدن چتر خدمات آموزشي براي کليه كودكان و بهره مندسازي آنان از امکانات آموزش پيش دبستاني

از جمله مهمترين اقدامات به عمل آمده در جريان طرح توسعه همه جانبه مراقبت‌هاي بهداشتي كودكان روستائي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- انجام مطالعات ميداني به منظور بررسي شرايط واقعي زندگي کودکان مناطق روستايي

2- تعيين و تعريف شاخص‌هاي مربوط به كودكان و زنان مناطق روستايي

3- اتخاذ راهبردي مناسب جهت اجراي بهينه طرح و ارتقاء سطح كيفي و كمي خدمات متعدد و بكارگيري از اين نوع خدمات در جهت رشد و تعالي كودكان، خانواده‌ها و اجتماع.

توسعه تكنولوژيك آموزشي

از جمله مهمترين اهداف آموزشي توسعه تکنولوزيک آموزشي مراکز آموزش پيش دبستاني مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تجهيز و بهره مندي مدارس از آخرين فنون آموزشي به منظور رشد و شكوفائي فكري و ذهني كودكان در جهت روياروئي آنان با چالش بزرك انفجار اطلاعاتي

 در اين راستا، حضور يك زن متخصص در فنون آموزشي در کليه مراکز پيش دبستاني الزامي است.

2- تأسيس باشگاههاي علمي مجهز به تجهيزات مناسب با سن كودكان

3- تجهيز مراکز پيش دبستاني به برنامه‌هاي آموزش از راه دور(كانال‌هاي آموزشي تلويزيوني و ماهواره‌اي)

از اين روي، در راستاي توسعه آموزش پيش دبستاني، وزارت آموزش و پرورش مصر، به انجام اقدامات مهمي مبادرت نموده است که از آن جمله ميتوان به افزايش نرخ مراکز تكنولوژيك آموزشي به سقف 1200 مرکز تا سال 99/98 اشاره نمود.

4- استانداردسازي برنامه‌هاي مربوط به توسعه آموزش کودکان طي دوران خردسالي

5- تأسيس كميته‌اي متشكل از اساتيد برجسته دانشگاهها به منظور سازماندهي و برنامه ريزي دوره‌هاي آموزشي

6- دعوت از اساتيد برجسته و متخصص دانشگاهها در جهت همکاري در زمينه‌هاي مختلف آموزش پيش دبستاني همچون تئاتركودكان، موزه كودكان، توسعه و رشد قوه تفكر و خلاقه كودكان

7- تأسيس كتابخانه‌هاي تخصصي ويژه مراکز پيش دبستاني همراه با سالن‌هاي مطالعاتي مجهز به مواد آموزشي مناسب با سنين كودكان پيش دبستاني

8- حضورفعال کودکان مصري در بسياري ازمسابقات بين المللي نظيرمسابقه Chikar ژاپن

آموزش ابتدايي

برنامه هاي آموزشي

دروس آموزشي مقطع آموزش ابتدايي به تفكيك پايه هاي تحصيلي و تعداد جلسات در هرپايه

دستاوردهاي آموزشي

درجريان كنفرانس Gometain طي سال1990، دولت مصر در چهارچوپ بيانه مربوط به اصول و مباني آموزش همگاني، بر فراهم سازي فرصت‌ها و امكانات لازم آموزش همگاني و توسعه كيفي آموزش در مدارس و مقاطع مختلف به منظور توانمندسازي دانش آموزان در مواجهه باآينده، تأكيد فراواني نمود. چراکه كشور مصر در زمره9 كشور پرجمعيت دنياست كه آموزش در آنها از اهميت خاصي برخوردار مي باشد.در راستاي آماده سازي و حمايت شهروندان مصري به منظور شكوفائي استعدادها و توانائيهايشان در مواجهه با چالشهاي آتي زندگي، همسر رييس جمهور مصر(سوزان مبارك) با تأسيس و رياست(سازمان توسعه ملي كودكان مصري) درصدد برآمده است تا با برگزاري و سازماندهي كنفرانسهاي ملي راه توسعه آموزش در مصر را هموار سازد. با همكاري وزارت آموزش مصر، كنفرانس ملي در راستاي توسعه آموزش ابتدائي بعنوان سرآغاز مجموعه‌اي از كنفرانسها و تلاشهاي مربوط به  اعمال اصلاحات آموزشي در مصر، برگزار شد.كنفرانس ملي توسعه كيفي برنامه‌هاي آموزش ابتدائي نيز در فوريه 1993 برگزار گرديد. اين كنفرانس خود حكايت از حصول موفقيت‌هاي چشمگير در حوزه توسعه كيفي مقطع آموزش ابتدايي دارد. توسعه كمي و گسترش فضاهاي آموزشي و تلاشهاي فراوان در جهت اعمال اصلاحات آموزشي از جمله ديگر دستاوردهاي قابل توجهي است كه در اين كنفرانس به آن اشاره شد.بعدها طي سال 1994 كنفرانس ملي توسعه آموزش ابتدايي و كنفرانس ملي آموزش و تجهيز معلمان (در سال 1996) برگزار گرديد.به طور کلي مي توان از مهمترين دستاوردهاي آموزش ابتدايي به شرح ذيل نام برد:

1- کسب مهارت‌هاي سه گانه خواندن، نوشتن و رياضيات توسط دانش آموزان تا پايان سه سال اول ابتدائي است. در پايان مرحله دوم نيز انتظار مي‌رود كه دانش آموز قادر به بهره گيري از اين قبيل مهارت‌ها و بكارگيري آن‌ به صورت آزادانه در فعاليت‌هاي روزمره زندگي باشند.

2- رفع ضرورتهاي رشد و توسعه كودكان و فراهم سازي زمينه‌هاي مناسب جهت بالندگي و شكوفائي همه جانبه آنان

گفتني است که هدف فوق با ارائه فعاليت‌هاي آموزشي مشتمل بر مهارت‌هاي جسمي، روحي، موسيقي و تئاتر و نيز فعاليت‌هاي آزاد و مهارت‌هاي عملي جامه عمل به خود پوشيده است. از اين روي ، حداقل 30% از فعاليت‌ها و برنامه‌هاي آموزشي مقطع آموزش ابتدايي به چنين فعاليت‌ها و مهارت‌هايي اختصاص يافته است.

 3- تخصيص سهم قابل ملاحظه‌اي از فعاليت‌هاي آموزشي به فراگيري نگارش به خط عربي

اصلاحات آموزشي

ازجمله مهمترين اصلاحات به عمل آمده در ساختار آموزش ابتدايي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-  سازماندهي مدارس

در راستاي توسعه و ترقي فضاهاي آموزشي مدارس ابتدايي، توجهات قابل ملاحظه‌اي به پايه‌هاي آموزشي و كلاس‌هاي درسي مبذول گرديده و تلاش‌هاي فراواني صورت گرفته تا كلاس‌هاي درسي به اتاق‌هاي كاملاً مجهز و مناسب و برخوردار از انواع تجهيزات و ابزار كمك آموزشي متناسب با موضوعات درسي مختلف و فعاليت‌هاي آموزشي گوناگون مبدل گردد. كلاس‌هاي درس همچنين به ابزار گوناگون تكنولوژيك آموزشي مجهز گرديده‌اند. سالن‌هايي نيز تدارك ديده شده است كه به انواع تجهيزات آموزشي مجهز مي‌باشند. مطابق برنامه هاي طراحي شده، دانش آموزان بر اساس برنامه‌هاي زمان بندي در اين سالن‌ها حضور مي يابند.به عبارت ديگر آنان مجبور به حضور ممتد در کلاسهاي درسي نمي باشند،بلكه در عوض آزادانه در سالن‌ها حضور يافته و خود را  با فعاليت‌هاي مختلف و در عين حال نشاط آور مشغول مي نمايند. درحال حاضر توجهات خاصي نسبت به توسعه تجهيزات مدارس به ويزه از لحاظ ابزار كمك آموزشي و ديگر لوازمات مبذول مي‌گردد.

2- طراحي دروندادهاي نوين برنامه‌هاي آموزشي

مطابق دروندادهاي نوين برنامه هاي آموزشي، آموزش زبان انگليسي در پايه چهارم ابتدائي از سال 1994 گنجانيده شده است. آموزش زبان فرانسه نيز يك سال بعد (طي سال 1995) در زمره برنامه‌هاي آموزشي پايه چهارم ابتدائي تعيين شد. آموزش اين دو زبان خارجي در اين پايه درواقع مقدمه‌اي براي فراگيري كامل آن در آينده تلقي مي‌گردد. در اين راستا، جهت فراگيري زبان فرانسه ، مدرسه تخصصي برخوردار از آزمايشگاه‌هاي زبان تأسيس گرديد. از آنجاييکه ارتقاء سطح علمي و توانائي‌هاي عملي دانش آموزان و شكوفائي استعداد‌هاي آنان، از جمله دغدغه‌هاي حائز اهميت نظام آموزشي مصر به ويزه در مقطع آموزش ابتدايي است، از اين روي دولت مصر درصدد است تا با گنجانيدن دروس عملي همچون نحوه نگهداري و تعمير وسايل و تجهيزات در پايه‌هاي چهارم و پنچم ابتدايي به اين دغدغه پايان داده و به اهداف‌مورد نظر دست يابد. با اين توصيف دانش آموزان مي‌توانند به صورت عملي به تجارب عملي زندگي و نيز شكوفائي استعدادهاي خود دست يابند.از جمله ديگر دروندادهاي نوين آموزشي مي توان به تأكيد فراوان برآميخته سازي برنامه‌هاي آموزشي با مفاهيم آموزشي جمعيت شناختي و محيط شناختي اشاره نمود. گفتني است که در قالب اين برنامه‌ها تلاش مي گردد تا دانش آموزان هرچه بيشتر با مسائل و معضلات منشعب از افزايش جمعيت و تغيير و تخريب محيط زيست آشنائي يابند.در اين راستا، توجه عمده اي بر اهميت ارتقاء سطح توانائي‌هاي شناختي كودكان، و دستيابي آنان به منابع اطلاعاتي به ويزه از طريق كتابخانه در جهت توسعه و تقويت مهارت‌هاي خودآموزي آنان معطوف گرديده است. نسبت به فراگيري جنبه نوشتاري زبان عربي بعنوان موضوع مستقل و مرتبط با كلاس‌هاي درسي و پايه‌هاي تحصيلي توجهات خاصي مبذول گرديده است كه از آن مي‌توان بعنوان يكي ديگر ازدروندادهاي مدرن آموزشي ياد نمود.علاوه براين، نسبت به استمرارروند توسعه كيفي برنامه‌هاي آموزشي مراکزآموزش ابتدائي نيز توجهات ويژه‌ايي مبذول گرديده است.

اقدامات آموزشي

ازجمله مهمترين اقدامات آموزشي مراکز آموزش ابتدايي کشور مصر مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تحقق برقراري ارتباط ميان مدارس ابتدائي و محيط پيرامون بواسطه انجام فعاليت‌ها و برنامه‌هاي آموزشي مناسب به نحوي كه مدارس همچنان عهده دار رسالت توسعه و ترقي محيط اجتماعي پيرامون خود باشند.

2- آموزش و تشويق كودكان به انجام عملي فعاليت‌ها و مهارت‌هاي سخنوري، نمايش و تئاتر، و فعاليت‌هاي هنري، علمي و ورزشي.

3- تدارك برنامه‌هاي ويژه براي دانش آموزان تيزهوش جهت ترقي و شكوفائي استعدادها و توانائي‌هاي آنان و اعطاء پاداش و مدارك افتخاري به آنان

4- تشويق بخش خصوصي و حوزه صنايع به مشاركت در سرمايه‌گذاري آموزشي

5- تشويق به تأسيس تعاوني‌ها به منظور تأسيس مدارس آموزش پايه مطابق با خصوصيات شكلي و محتوايي مؤسسات ملي

ارزشيابي تحصيلي

ارزشيابي دانش آموزان مقطع آموزش ابتدائي در کشور مصر، بر مبنا و معيار جامع و پيشرفته‌اي صورت مي پذيرد. به نحويکه ارزشيابي صرفاً به امتحانات كتبي محدود و منحصر نگرديده، بلكه از چنان وسعت و پيشرفتي برخوردار است که بر آزمون‌هاي عملي و برآورد عملكرد کلاسي دانش آموزان مشتمل مي گردد.علاوه بر اين، تلاشهاي عمده اي در جهت كاهش حجم تكاليف خانگي و عدم تخريب بعد رواني دانش آموزان صورت گرفته است.

 آ

     مقدماتي متوسطه

سياستهاي آموزشي

آموزش مقدماتي متوسطه مبين مقطع مياني مراحل آموزشي است. اين مقطع از تحصيل باعث پيوند خوردن بخش‌هاي گوناگون آموزشي مي‌گردد.مدارس مقدماتي متوسطه از يك خصيصه بارز و برجسته و يك كاركرد ويژه برخوردار اند و آن اينکه در اين مقطع دانش آموزان به توانائي‌هاي لازم در جهت بازشناسي استعدادها و كشف توانمندي‌هاي وجودي خويش دست يافته و به هدايت و جهت دهي اين قبيل تواناييها در راستاي نوع مناسبي از آموزش در مقطع آموزش مي پردازند.طي اين مرحله از آموزش، فرهنگ ملي درنهاد و وجود دانش آموزان رسوخ كرده و نهادينه مي گردد.درحقيقت اين مقطع آموزشي حد وسط مقاطع ابتدائي و متوسطه است كه  طي آن‌ مبناي اوليه آموزش شكل گرفته و دانش آموزان از قدرت تشخيص استعدادها و علاقمنديهاي خودجهت ادامه تحصيل درمراکز تکميلي متوسطه و دانشگاه برخوردارمي گردند. ازاين روي، آموزش مقدماتي متوسطه در پايه‌گذاري و شكل دهي شخصيت دانش آموزان نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌نمايد، چراکه دراين مقطع علاقه و حساسيت آنان نسبت به فعاليتهاي جمعي و مسائل ملي دو چندان مي گردد.درمدارس مقدماتي متوسطه همچنين مراحل اوليه شكل گيري خود آگاهي و عواطف دانش آموزان تثبيت و ترسيم شده و در واقع نقطه آغاز تحول از دوره كودكي به جواني به وقوع مي پيوندد.علاوه بر اين،آموزش مقدماتي متوسطه سبب ايجاد تحولات روانشناختي و شكل گيري نگرش‌ شهروندان مصري مي گردد. در اين مرحله از تحصيل، دانش آموز به قدرت تشخيص توانايي‌هاي خود جهت ادامه تحصيل در حوزه‌هاي فني يا غير فني دست مي يابند.دراين راستا،كنفرانس ملي توسعه آموزش مقدماتي متوسطه درنوامبر سال 1994برگزار شد. رياست اين كنفرانس بر عهده سوزان مبارك ( رئيس سازمان رشد و توسعه كودكان) بوده است. كنفرانس فوق درواقع ادامه كنفرانس قبلي درخصوص آموزش ابتدائي به شمار مي‌رفت.شركت كنندگان دراين كنفرانس از اقشارمختلف و اعضاي مجلس ملي و شوراي آموزشي و نيزنمايندگاني ازهيأت‌هاي مشاوره وسازمان‌‌ها و سفارت‌خانه‌هاي بين‌المللي و خارجي بوده‌اند.دراين كنفرانس رؤساي مراكز آموزشي، اساتيد حوزه تعليم و تربيت، اعضاي هيأت علمي الازهر و اتحاديه‌هاي معلمين، معلمين و والدين و همچنين اعضاي مراكز پژوهشي و تحقيقاتي حضور داشتند.

اهداف آموزشي

در پرتو سياست‌ها و اصول آموزشي جديد، آموزش مقدماتي متوسطه بهتر از هميشه تأمين اهداف ذيل را سرلوحه برنامه‌هاي خود قرار داده است:

1- ريشه كن سازي فاکتورهاي بي‌سوادي و توانمند سازي فراگيران در كسب مهارت‌هاي ارتباطي

2- تأكيد بر عناصر ارزش‌هاي بدست آمده توسط فراگيران بر اساس معيارهاي عقلي

3- كمك به فراگيران درجهت درك اهميت مشاركت اجتماعي و تشويق به مشاركت درامور آموزشي

4- تجهيز و آشناسازي فراگيران با اصول، ارزش‌ها و مهارت‌هايي كه به توانايي آنان در كار و سازگاري و تعامل با جامعه تكنولوژيك منتهي گردد

5- همكاري با فراگيران در جهت تقويت و توسعه مهارت‌هاي خود آموزي

6- تجهيز فراگيران به مباني بنيادين علم و دانش

7- ترميم و تحقيق اهداف تعيين شده براي آموزش مقدماتي متوسطه همچون رشد و پرورش توانايي‌هاي جسمي، رواني، عاطفي و اجتماعي فراگيران

8- رشد و توسعه منش‌ها و عملكردهاي دمكراتيك و طرح‌ريزي شالوده‌هاي لازم به منظور مشاركت افراد در امور سياسي و فعاليت‌هاي جمعي از طريق انجام فعاليت‌هاي متعدد مدرسه‌اي به گونه‌اي كه باعث تعامل مثبت فراگيران با مؤسسات و افراد جامعه و آشنايي آنان با وظائف و حقوق شهروندي گردد.

9- تقويت مباني هويت ملي و تعالي جنبه‌هاي شخصيتي افراد با اتكا بر عظمت ملي

گفتنيست که طي سالهاي اخير، درراستاي تحقق اهداف بنيادين فوق، توجهات خاصي نسبت به تحول و تغييرساختار مدارس مقدماتي متوسطه مبذول گرديده است تا بتوان درسايه اين تحولات ازوجود مدارسي يكپارچه و منسجم و تحقق اصل برابري فرصت‌هاي آموزشي و فراهم سازي شالوده‌هاي بنيادين فرهنگ عمومي براي کليه شهروندان مصري بهره‌مند و برخوردار گرديد.

اصول آموزشي

آموزش مقدماتي متوسطه بر پايه يكسري اصول بنيادين و حائز اهميت بنا نهاده شده است كه به يك معنا مي‌توان آن‌ها را مكمل آموزشي ابتدايي دانست. از جمله مهمترين اين اصول مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تأكيد بر ارزش‌هاي مذهبي همراه با درك و فهم صحيح اين ارزشها

2- توسعه و ترقي مهارت‌هاي ارتباطي مؤثر كه منجر به رشد و تعالي افراد در فرايد فراگيري زبان عربي به عنوان ابزار و مبناي تحكيم و تثبيت هويت ملي مي‌گردد. به همين سان به فراگيري زبان‌هاي خارجي به عنوان ابزار ارتباط با تمدن و تكنولوژي جهاني تأكيد و توجهي خاص مبذول مي‌گردد.

3- اولويت دهي به رشته‌هاي جديد آموزشي و مطالعه دقيق و همه جانبه اين قبيل رشته ها

4- توسعه و ترقي تفكر هدف‌مند و خلاق

5- تربيت و پرورش نگرش‌‌هاي خلاق به منظور شكوفائي افراد در فعاليت‌هاي مختلف

6- توسعه و ترقي نگرش‌ها و تمايلات شخصي

7- تأكيد بر ارزش‌هاي ديني و اجتماعي

8- بذل توجه به آموزش زبان عربي درجهت تقويت زبان عربي كلاسيك به عنوان ابزاربيان ملي

9- بذل توجه به آموزش و فراگيري زبان‌هاي خارجي و سعي درارتقاء سطوح يادگيري زبان‌هاي خارجي

دستاوردهاي آموزشي

از جمله مهمترين دستاوردهاي مقطع آموزش مقدماتي متوسطه که در پرتو پيشنهادات كنفرانس ملي توسعه آموزش مقدماتي متوسطه، حاصل گرديد، مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- كاستن از حجم مطالب و  تعداد كتاب‌هاي درسي و تاکيد بر غناي محتواي کتابها

2- التفات و عنايت به سطوح عاليه شناختي همچون ادراك، بكارگيري و تجزيه و تحليل

3- توسعه و ترقي طرح‌هاي مطالعاتي به منظور همنوايي با سيستم آموزش تمام وقت

توسعه آموزشي

در ادامه اعمال تلاش‌هايي در جهت توسعه آموزشي، كميته‌هاي برجسته‌اي جهت بررسي پيشنهادات ارائه شده در كنفرانس‌هاي ملي در خصوص توسعه آموزشي تشكيل شد. كميته‌هاي مذکور بر اجراء اين پيشنهادات و نحوه توسعه برنامه‌هاي آموزشي تأكيد خاصي داشتند. در پرتو ملاقات‌هاي مختلف و پيشنهادات گوناگون لازم شد تا برنامه‌هاي آموزشي توسعه يافته يك بار ديگر مورد ملاحظه و تجزيه و تحليل دقيق قرار گيرد تا جوابگوي تحولات و توقعات تازه شكل يافته باشد. كميته‌هاي فوق با بررسي دقيق برنامه‌هاي آموزشي مقاطع ابتدائي و مقدماتي متوسطه نكات مهم ذيل را مورد تأكيد قرار دادند:

1- ضرورت و اهميت همنوائي برنامه‌هاي آموزشي مقاطع ابتدائي و مقدماتي متوسطه با سطوح بين‌المللي

2- روزآمد سازي اطلاعات و داده‌ها به منظور هماهنگي با تحولات و پيشرفت‌هاي بين‌المللي

3- كاهش حجم برنامه‌هاي درسي و برقراري تناسب ميان اين برنامه ها با سن دانش آموزان و حفظ سطح و استاندارد علمي در کليه مقاطع تحصيلي

4- سهيم سازي دانش آموزان در مسائل و مفاهيمي چون مشاركت اجتماعي و فعاليت‌هاي گروهي

5- درج مفاهيم و مسائل نوين در كتاب‌ها و تحول محتوايي آن‌ها

6- درج مفاهيم و مسائلي چون حمايت و حفاظت از محيط زيست، بهداشت، جمعيت، توريسم، حقوق انساني و توسعه، تساهل، آموزش براي صلح، احترام به كار و كيفيت توليد

7- برقراري رابطه ميان برنامه‌هاي آموزشي و تكنولوژي مدرن

8- توجه به شكل و محتواي كتاب‌هاي درسي

پيشنهادات

ازجمله مهمترين پيشنهاداتي که از سوي کميته هاي فوق مطرح گرديد، ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تأكيد بر اهميت كتاب‌هاي درسي و توجه به يادداشت‌هاي كلاس‌هاي درس

2- آما