چگونه عزت نفس فرزندان خود را افزایش دهیم؟

نگرش مثبت نسبت به توانایی های خود و حس مفید و با ارزش بودن در کلاس درس و در میان همکلاسی ها نیاز درونی کلیه دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی است و این احساس می تواند یکی از عوامل مهم در موفقیت تحصیلی باشد.
این نیاز همان عزت نفس است که ارضاء آن منجر به افزایش انگیزه تحصیلی و سلامت روان می گردد. عزت نفس با رشد شخصیت دانش آموز مرتبط است و در شکل گیری شخصیت بزرگسالی او تاثیر بسزایی دارد، زیرا عزت نفس بالا در بزرگسالی در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد و ریشه عزت نفس پایین افراد را می توان در دوران کودکی آنها جستجو کرد.
خانواده، محیط آموزشی، گروه همسالان و . . . نقش بسیار مهمی در این امر ایفا میکنند.
شایان ذکر است که نباید از تفاوت های فردی غافل شد و توقع داشت همه افراد از عزت نفس یکسانی برخوردار باشند.

ویژگی های دانش آموزانی که در دوران تحصیل خود از عزت نفس بالایی برخوردارند:
1- اهداف واقع بینانه ای دردوران تحصیل برای خود در نظر می گیرند و در جهت رسیدن به آن ها تلاش می کنند.
2- در انجام تکالیف و فعالیت های مدرسه به دیگران متکی نیستند و سعی بر مستقل عمل کردن دارند.
3- در برابر انجام فعالیت های محول شده در کلاس درس، بسیار مسئولیت پذیر هستند.
4- از دیگران در انجام کارهای خود راهنمایی می خواهند ولی در آخر تصمیم نهایی را خود می-گیرند.
5- ناکامی ها و شکست های خود را می پذیرند و آن ها را پلی در جهت رسیدن به موفقیت های بعدی خود می دانند.
6- به موفقیت هایشان حتی کوچک افتخار می کنند.
7- از موفقیت ها و شکست های خود سخن می گویند و آن ها را در اختیار دیگران می گذارند.
8- با همکلاسی های خود ارتباط خوبی برقرار می کنند و در هنگام درگیری با آن ها درصدد حل مشکل برمی آیند و با یکدیگر صحبت کرده و هیچ درگیری را بدون حل باقی نمی گذارند.
9- احساس ها و عواطف خود را به راحتی بیان میکنند.
10- در انجام فعالیت های کلاسی خود داوطلب هستند.
11- تمایل به انجام تمرین ها و فعالیت های چالش انگیز دارند.
12- در برخورد با مشکلات احساس ناتوانی و ناامیدی نمی کنند.
13- به راحتی مسائل و مشکلات خود را مطرح کرده و به دنبال راه حل هستند.
14- سر کلاس درس سئوالات خود را بدون هیچ گونه ترس و خجالتی می پرسند.
15- دید مثبتی نسبت به زندگی خود دارند و افکار منفی را از ذهن خود دور می کنند.
توجه به این موارد و تقویت آن ها در دانش آموزان در رشد عزت نفس و شخصیت مثبت و سلامت روان دانش آموزان تاثیر بسزایی خواهد داشت و بدیهی است که این امر جز در سایه توجه و نظارت والدین و معلمان امکان پذیر نخواهد بود و آن ها هستند که با فراهم آوردن شرایط مناسب و تربیت صحیح، دانش اموزانی با عزت نفس بالا تحویل جامعه خواهند داد.
موارد زیر در این امر به والدین و مربیان آموزشی توصیه می شود:
1- دانش آموز را تشویق به برقراری ارتباط با همکلاسی های خود کنید و شرایط مناسب برای این ارتباط را فراهم نمایید.
2- در حد توانایی ها به او مسئولیت دهد.
3- در تصمیم گیری ها از او نظر بخواهید.
4- در مورد مسائل مختلف به بحث و گفتگو بپردازید و نظر او را جویا شوید.
5- او را تشویق به بیان احساس ها و عواطفش نمایید.
6- در محبت به او افراط نکنید.
7- همواره به او ابراز علاقه نمایید.
8- از وابستگی او به خود بپرهیزید و به جای وابستگی از دور بر کارهایش نظارت داشته باشید.
9- در جمع او را مسخره نکنید و نقاط ضعف او را بیان ننمایید.
10- در برابر کارهایی که برایش انجام می دهید، منت نگذارید.
11- جملاتی مثل (تو نمی توانی، تو نمی فهمی، تو کودنی، . . . ) را به کار نبرید.
12- او را با القاب مناسب صدا بزنید.
13- در برابر ناکامی ها و شکست ها او را به صبر دعوت نمایید و به او بفهمانید که برای هر در بسته ای یک کلیدی وجود دارد و هیچگاه هیچ دری بسته نمی ماند. بنابراین هیچ مشکلی بدون حل باقی نخواهد ماند.
14- روحیه دینی و ایمان مذهبی او را تقویت کنید و به اعتقاداتش احترام بگذارید.
15- زمانی که از انجام کاری مطمئن است او را تشویق کرده و حمایت کنید و به انتخاب هایش احترام بگذارید.
16- هیچ گاه نظرات خود را تحمل نکنید.
17- در کلاس درس بخواهید فعال و داوطلب باشد و ابراز عقیده نماید. در هنگام ابراز عقیده او را به سکوت وادار نکنید. این امر باعث می شود هیچ گاه در کلاس داوطلب نباشد.
18- به انتخاب دوستانش احترام بگذارید و در صورت تشخیص انتخاب نادرست غیر مستقیم او را راهنمایی نمایید.
19- موفقیت های او را هر چند کوچک جشن بگیرید.
20- در نمایشگاه ها و مراکز عمومی با هم شرکت کنید.
عزت نفس دانش آموز در روابط خانوادگی و حل مشکلات – تعامل اجتماعی- کنار آمدن با مشکلات بسیار موثر است و عکس العمل دیگران نسبت به او و مقایسه خود با دیگران را در این امر نمی توان نادیده گرفت. خانوادها و مربیانی که به دانش آموز اهمیت می دهند و موفقیت های او را مد نظر دارند و رفتار صحیح را تقویت و پاداش می دهند و به امر مسئولیت دهی به فرزند خود توجه دارند، عاملینی موفق در امر رشد عزت نفس دانش آموز خود هستند.